Samenwerking start met vertrouwen

Samenwerking start met vertrouwen

Nieuws

Verslag kick-off Masterclass Healthcontracting (6 oktober 2022), op weg naar een Manifesto Zorgcontractering

Op 6 oktober was er een bijeenkomst van de Masterclass Healthcontracting waarbij (potentiële) deelnemers en trainers met elkaar kennis maakten. De ochtend stond in het teken van eerlijk en waardevrij met elkaar in gesprek gaan over de principes en waarden van de zorgcontractering. Met als insteek de eerste stap naar het formuleren van algemene waarden en principes voor de zorgcontractering (een manifesto). Een terugblik met samenvatting van de belangrijkste bevindingen van een vruchtbare, plezierige bijeenkomst.

We starten de dag met een korte inleiding waarbij we stilstaan bij de grote maatschappelijke relevantie van de zorgcontractering. Samen maken we afspraken over meer dan € 100 miljard. De afspraken die worden gemaakt gaan bovendien over hét onderwerp dat voor iedereen relevant is: goede gezondheid en samen zoeken we naar de mogelijkheden om goede zorg voor iedereen beschikbaar en betaalbaar te houden.

Aan de onderhandeltafel – het schuurt
We starten met de gespreksrondes door te vragen hoe de zorgcontractering wordt ervaren. Er is frustratie. En wat blijkt? Die ontstaat niet primair aan de onderhandeltafel, maar vindt zijn origine in de eigen organisatie. We hebben daarbij als oorzaken gehoord:

  • Onduidelijkheid over een lange termijnvisie op gezondheid en zorg.
  • Geen heldere visie over waar we in regio’s of organisatie naar toe bewegen.
  • De belangen van de patiënt/cliënt zijn niet goed vertegenwoordigd.
  • Er wordt te versnipperd en smal gekeken en te weinig geïnvesteerd in de oplossingskant zoals preventie.
  • Korte termijn financiële belang in de eigen organisatie lijkt uiteindelijk het hoogste belang. Inhoudelijke belangen (kwaliteit, beschikbaarheid en toegankelijkheid) zijn secundair. Het overleven van de eigen organisatie staat voorop.
  • In de contractering krijgt het ziekenhuis -waar relatief veel geld in omgaat- meer aandacht dan dossiers waar kan worden voorkomen dat er zorggeld wordt uitgegeven en die op het gebied van gezondheid veel kunnen betekenen.

Aan de onderhandeltafel zien we de gevolgen:

  • Eigen belang van de onderhandelaar is de leidraad, niet het gezamenlijke en maatschappelijke belang.
  • Positioneel onderhandelen lijkt nog de norm.
  • Belangen worden niet gedeeld, maar eisen worden weergegeven in spreadsheets.
  • Onderhandelingen zijn vaak een feitenoorlog met het spreadsheet als leidraad en de prijs en het volume als de uitkomst.
  • Bestaande contracteringsrituelen lijken moeilijk te doorbreken, terwijl ze weinig toevoegen.

Wat horen we als uitkomsten:

  • Versnipperde, inhoudsloze contracten met onvoldoende waarde voor de burger/patiënt en de maatschappij die geen impuls geven voor de nodige samenwerking.
  • Beschermen van het territorium in plaats van samenwerken.
  • Verspilling van tijd aan zinloze rituelen, zoals dikke 1 jarige contracten, opleveren van data waar weinig mee wordt gedaan.
  • Freeridersgedrag waar maatschappelijk belang ondersneeuwt:
  • Bij zorgverzekeraars: geen congruentie bij innovaties in andere regio.
  • Bij zorgaanbieders: alleen op papier aansluiten bij samenwerkingsverbanden.

De toekomst van zorgcontractering
Zorgcontractering waarbij veranderimpact nodig is, moet gaan over afspraken aan de hand van een gedeelde visie die de noodzakelijke zorgtransformatie vleugels geeft. Er werden mooie voorbeelden aangehaald van innovatief contracteren, het kan!

Daarvoor is nodig dat er over de hele linie wordt samengewerkt. Deelnemers geven aan dat het nodig is echt naar elkaar te luisteren en te investeren in de regio en in de relatie. De toegevoegde waarde van contractering op langere termijn kan alleen met inhoudelijke afspraken over de langere termijn. Daarbij zou de scope moeten zijn: waar je samen over 5 jaar wilt staan, wat de bevolking nu en over 5 jaar nodig heeft.

Om daarin die afspraken te maken die bijdragen aan passende zorg is goede samenwerking dus essentieel. Samenwerken in het zorgveld tussen verschillende domeinen en samenwerken aan de onderhandeltafel.

Samenwerking start met vertrouwen. We vragen de zaal hoe het ervoor staat met het vertrouwen aan de onderhandeltafel. Uit deze mini-poll blijkt: 66% van de aanwezigen blijkt vertrouwen te hebben in de persoon aan de andere kant van de tafel.  Daarvan heeft de helft ook vertrouwen in de organisatie achter die persoon. Dat betekent dat er een redelijke basis is en ook dat er veel te winnen is.

De huidige manier van contractering én afspraken maken die leiden tot passende zorg blijken met elkaar op gespannen voet te staan. De huidige contractering is nog niet ingericht op een brede samenwerking.

Zorgcontracteerders zullen moeten transformeren van financieel en segmentgedreven onderhandelaars naar inhoudsgedreven verbindende veranderaars. Zorgcontracteerders worden samenwerkingsexperts die zorgen voor passende financiering.

Voor het contracteren tussen partijen die geen veranderopgave met elkaar hebben, omdat er een kleiner belang is, moet een goede werkvorm gevonden worden die acceptabel is voor beide partijen. Met weinig overhead en zodanig dat die de transformatie met de marktleiders niet in de weg zit. Ook hier wordt meerjarigheid genoemd en passende afspraken die de afspraken met de marktleiders ondersteunen dan/wel niet in de weg zitten.

Geloof in het IZA
Het IZA geeft richting aan de doelen die we samen willen bereiken. Het IZA wordt door de deelnemers van ons gesprek als belangrijke stap gezien. Dat de huisartsen nog niet aan boord zijn, geeft wel spanning.

Voor het waarmaken van het IZA geven de deelnemers aan dat er flink werk aan de winkel is. Om van de huidige werkwijze van interne gerichtheid tot partnerships in de regio over te gaan, is een grote stap. Daarbij wordt de regie over het proces als punt van zorg gezien. Waar ligt die, wie pakt dat op? Er zijn zorgen over het vergoeden van de noodzakelijke kosten die het netwerk heeft om gepaste zorg te leveren.

Kanttekeningen worden geplaatst of er politiek gezien wel genoeg tijd wordt gegeven, die politieke termijn is tenslotte korter dan de langere termijn van de cultuuromslag en de gezondheidstransformatie waar we voor staan.

De schotten doorbreken en echt gaan denken vanuit gezondheid en de toegevoegde waarde van de contractering voor mens en maatschappij blijkt moeilijk. Zelfs binnen de eigen organisaties zien onze deelnemers een gebrek aan onderlinge kennis van elkaars vakgebied. Dat terwijl juist bij de contractering die kennis moet samenkomen in de juiste afspraken die vanuit de waarde voor de burger/patiënt moeten worden gemaakt.

Het gedrag om voor eigen financieel gewin te gaan, wordt door de deelnemers als een flinke uitdaging gezien. Voor de noodzakelijke cultuuromslag in veel organisaties lijkt de tijd te ontbreken. Ze geven aan dat een uitgebalanceerde dialoog over hoe we die omslag samen gaan verwezenlijken, ontbreekt. Hoe komen we af van het eigen belang naar samen zorgen dat in het algemeen belang doelen worden gehaald en we allemaal winnen.

In gesprekken kwam veel naar voren dat 1 jarige contractering niet zal leiden tot verandering, regionale meerjarenovereenkomsten moeten de norm worden en een gezamenlijk verhaal over wat we als kwaliteit zien helpt daarbij. Praktische punten die genoemd worden, zijn het vinden van de juiste balans tussen productieprikkels en te lange wachttijden. Een bijzondere aandacht van de deelnemers gaat daarbij uit naar de contractering waar wordt aanbesteed, omdat het beeld heerst dat dit leidt tot suboptimale uitkomsten.

Gezocht: lef en leiderschap (V/M)
We horen: als iedereen vasthoudt aan het oude komen we er niet. Er is lef en leiderschap nodig waarbij er moet worden gestuurd op het maatschappelijk belang.

In de gesprekken bleek dat er pijnlijke keuzes worden verwacht in de regio infrastructuur, waarbij het behouden van wat nu is niet het uitgangspunt moet zijn. Wel wat de maatschappij nodig heeft om gezond en gelukkig te zijn.

Waar keuzes moeten worden gemaakt, moet ook al nagedacht worden over afbouw of stoppen met bestaande structuren en de compensatie daarvan.

Slotwoord van de organisatie
We zijn dankbaar en enthousiast om zoveel gedrevenheid te zien bij de mensen die elke dag werken om de maatschappelijke opgave van goede betaalbare zorg voor iedereen toegankelijk te houden. De mensen die dit vak beoefenen, zijn schapen met 7 poten. Om dit werk goed te doen, is een breed scala aan vaardigheden en competenties nodig. Als we deze talenten aandacht geven en ten volle benutten, wordt zorgcontractering effectief. Dat is een -onderbelichte- randvoorwaarde om de zorgtransformatie echt te laten slagen. Precies daarom zijn we gestart met de Masterclass Healthcontracting.

Wij willen de kennis & vaardigheden van het vak zorgcontractering vergroten. Zorgcontracteerders ondersteunen om in topvorm te komen. De masterclass maakt de combinatie van in vertrouwen samenwerken & innovatief zorgcontracteren om passende zorg waar te maken. In de masterclass ontmoeten zorgin- en verkopers van alle stelsels elkaar. We verbinden hen daarbij met experts op het vakgebied van samenwerken en innovatief contracteren. We voelen ons door de dialogen in de verschillende groepen gesterkt in de gedachte dat onze opleiding bijdraagt aan de maatschappelijke opgave.

 Wat hebben wij als organisatie van de masterclass van deze dag opgestoken

  1. We zijn diep de inhoud ingegaan, maar er zijn nog veel vragen over de masterclass. Daarom organiseren we een webinars waar geïnteresseerden vragen kunnen stellen.
  2. We hebben veel geleerd van elkaar en zien de eerste schets van waardes en principes gloren. Daar gaan we aan werken. We zien ook dat het is nodig om met elkaar een praktisch handboek te hebben voor succesvol contracteren. Wij maken dit onderdeel van de masterclass. We bouwen hier samen met de deelnemers en de opleiders aan gedurende de masterclass.
  3. We willen meer weten over hoe het gesteld is met het vertrouwen bij de onderhandelaars en gaan dit onderzoeken.

Deel: